شهزاد اردشیری
سینما و نقد فیلم
شهزاد اردشیری
سینما و نقد فیلم
مستند بلند به رنگ خاک
مستند بلند به رنگ خاک
نویسنده و کارگردان: شهزاد اردشیری
مدیر تصویربرداری: محمد فرزان منش
تدوین: رامین نجفی
مدیر تولید: داود اردشیری
نقد و بررسی سریال بانوی سردار
تخیل یا تاریخ، ویرانگر یا قهرمان
امروز با تاکید و سفارش تعدادی از دوستان، دفترخوانش و نگارش را بستم و باز بخش سریال بی بی مریم از شبکه ۳ را به تماشا نشستم، به امید آن که گروه تحقیق و نویسندگان سریال مطلب جدیدی پیرامون این بانوی بزرگ عرضه کرده، بهره برده، بر اندوخته های خود بیفزائیم.
چند دقیقه ای از تماشای نگذشته، از آنچه دیدم آشفته و نگران شدم. با خود گفتم، ای وای نکند، عوامل سریال، تاریخ ناخوانده و ناشیانه با تخیلات خود احساس پرورانده باشند. بر خود نهیب زدم، تازه آغاز راه است، چرا پیش داوری و قضاوت می کنید؟!
اما هر چه گذشت. بیشتر اطمینان حاصل شد که این سریال، تهی از پژوهش علمی و بدور از مراجعه به منابع مستند و معتبر، با تعجیل فراوان و به فورت و برای کاستن از برخی فشارها بر صدا و سیما ساخته شده است.
برداشت حقیر این است، دستمایه تهیه کنندگان و دست اندرکاران در ساخت این سریال، تخیل و احساس و شاید به زعم خودشان کسب رضایت و دلجویی بود؛ زیرا با عقل و درک بنده، میان آن بی بی مریمی که تاریخ روایت می کند با بی بی مریمی که این سریال به نمایش گذاشته است؛ تفاوت از زمین تا آسمان است! و حتی تردید کردم شاید این بی بی مریم آنی نیست که در تاریخ نامش ثبت شده است.
افسوس خوردم که چرا وقت خود را تلف کردم؛ اما حیف آمد چند سطری در این باره ننویسم.
جهت آگاهی چند مثال و نمونه آورده میشود که برخی از آنها بر عموم مردمان بختیاری روشن و مبرهن است؛ اما برای دست اندرکاران سریال که به زعم خودشان، آنچه به نمایش گذاشته اند برایند و محصول پژوهش و تحقیق است تا چه اندازه برایشان نافهم، مجهول و ناشناخته بوده که آنها را به اشتباه و تناقض انداخته است و البته این را باید به حساب سطحی نگری، عدم مطالعه و تحقیق کافی، جدی نکردن موضوع، فقدان اراده قوی و راسخ برای ساخت یک سریال قوی و البته توهین به شعور مخاطبان و بینندگان قلمداد کرد.
۱) بر همگان روشن است که محمدعلی خان از نظر سن و سال حدود دو سال از علی مردان خان بزرگتر است. حال شگفت آور است با کدام مستند تاریخی در این سریال علی مردان خان بزرگتر از محمدعلی خان معرفی شده است؟!
۲) اگر سریال هنگامه جنگ جهانی اول را به نمایش می گذارد. علی مردان خان حداقل بیست و سه سال و محمدعلی خان حداقل بیست و پنج سال سن و سال داشتند. جای تعجب است، چرا و با کدامین دلیل و مستند ،علی مردان خان یک نوجوان کم سن و سال و محمدعلی خان یک کودک خردسال ناتوان معرفی شده است؟!
۳) مستندات تاریخی می گوید، محمدعلی خان و علی مردان خان فرزندان بی بی مریم از همسر اولش، پس از ازدواج مادرشان، به نزد مادر بزرگ خود بی بی فاطمه در منزل سردار ظفر رفته کمتر از پنج ماه نزد وی ماندند و سپس به میان ایل خود[محمودصالح] رفته و ارتباطشان با مادر تقریبا قطع گردید و بندرت دیداری داشته اند؛ اما روایت این سریال برخلاف همه شواهد و مستندات تاریخی است.
۴)قلعه ای که به نمایش گذاشته میشود، در حقیقت به اعتبار و به نام مصطفی قلی خان فرزند بی بی مریم از همسر دومش فتح الله خان در اختیار بی بی مریم قرار می گیرد، مالک اصلی قلعه مصطفی قلی خان است؛ اما به دلیل صغر سن با دستان با کفایت مادر اداره می شود. برای بی بی مریم در این دوره اولویت اول مصطفی قلی خان است و تلاش می کند تا جایگاه وی حفظ و آتیه اش تامین گردد؛ اما بطور غیرمنتظره ای غایب است و اثری از وی دیده نمیشود. وی در این ایام کمتر از بیست سال سن دارد؛ وقایع جنگ جهانی اول پیرامون قلعه وی رخ میداد؛ اما ایشان غایب بزرگ در این قسمت از سریال است.
۵) مطابق روایت بی بی مریم و شاهدان دیگر، پس از آن که برادران و عموزادگان توافق کردند بی بی مریم بدون طلاق، به سورشجان رفته، بابت مخارج زندگی خود و فرزندش مصطفی قلی خان، قلعه و املاک آنجا را در تصرف بگیرد و اداره کند و فتح الله خان کاری با آنها و دخلی در آنجا نداشته باشد؛ اما روایت این سریال بر خلاف تاریخ به گونه ای است که مالک قلعه فتح الله خان است و رعایا و اهالی قلعه حاضر به همکاری با بی بی مریم نیستند. مطابق مستندات برای اهالی قلعه و روستای سورشجان، شخصیت بی بی مریم موجه تر. قابل پذیرش تر، قابل تحمل تر و البته محبوب تر بود.
۶) مستندات حکایت از آن دارد که پس از قتل حسین قلی خان، بی بی فاطمه مادر بی بی مریم بیشتر در روستاهای ناغان، فرخشهر، جونقان و ده چشمه نزد خانواده سردار اسعد و سردار ظفر زندگی میکرد که فاصله زیادی با سورشجان ندارند ودر محدوده چهارمحال قرار داشتند؛ اما در سریال به گونه نشان داده شده که در نقطه ای دوردست در آن سوی کوهی بزرگ زندگی میکرد.و البته بی بی فاطمه در سالهای پایانی عمر خود به قلعه تل زادگاه خویش بازگشت و در همانجا فوت کرد؛ اما هیچ مستند و مدرکی وجود ندارد که بی بی مریم برای ملاقات مادرش به قلعه تل رفته باشد.
۷) در سریال نمایش عملیات اکتشاف نفت توسط انگلیسیها در مسیر بی بی مریم دیده میشود که باز مطابق شواهد تاریخی سابقه عملیات اکتشاف در محدوده چهارمحال به ویژه نواحی میزدج و لار گزارش نشده است.
۸) بر اساس عرف رایج در آن زمان اشخاص سرشناس و بزرگ به تنهایی سفر نمی کردند و تنهایی مسافرت کردن را درخور شان و شخصیت خود نمی دانستند و حداقل یکی دو نفر ملازم آنها را همراهی میکرد. این سریال بانادیده گرفتن شخصیت و جایگاه اجتماعی او و عرف رایج، ایشان را به تنهایی به مسافرت به دور دستها می‌فرستد که خود خلاف واقعیت های آن زمان است.
۹) لباس بیشتر بازیگران نیز هیچ شباهتی با پوشش و لباس آن زمان، حتی امروزین بختیاریها ندارد و این ایراد نشان میدهد که چقدر از دست اندارکاران سریال از فرهنگ جامعه بختیاری بیگانه و بی اطلاع بودند.
۱۰) استفاده از سرپوش کلاه سفید در بین بختیاری ها منحصر بود به طبقه خوانین و بزرگان بختیاری و عموم مردم از کلاه سیاه استفاده میکردند؛ اما در این سریال، نوازنده یا به قول بختیاری ها توشمال، کلاه سفید خسروانی بر سر دارد، این نیز دلیلی روشن از بی اطلاعی و ناآشنایی دست اندرکاران این سریال است.
۱۱) حتی تردید وجود دارد که در دوران جنگ جهانی اول، بی بی فاطمه مادر بی مریم زنده بود که بی بی بخواهد به ملاقات و عیادت ایشان برود! از خاطرات بی بی مریم چنین برمی آید که مادرش قبل از جنگ جهانی اول فوت کرد. حال این پرسش مطرح می شود دست اندرکاران سریال با استناد به کدام منابع مستند. اثبات کرده اند که مادر ایشان در هنگامه جنگ جهانی اول زنده بود که به ملاقات وی رفته است؟!
۱۲) شخصیت پردازیهای که در این سریال انجام گرفته است به هیچ وجه با روایت مستند تاریخ مطابقت ندارد که خود بحث مفصلی را جدای از این مبحث می طلبد.
۱۳) صحنه های نمایش، گویش بازیگران، جغرافیای سریال و ریخت شناسی اشخاص به هیچ وجه با ویژگیهای انسانی و جغرافیایی طبیعی بختیاری مطابقت ندارد.
۱۴) اما تفنگ برنو هنوز در این ایام کاربردی همگانی در ایران نداشت و بعید می دانم در این زمان مورد استفاده تفنگچی ها بختیاری باشد، امیدوارم بنده اشتباه کرده باشم که اگر سلاح مورد استفاده جنگجویان برنو باشد، باید گافی بر گاف های بیشمار این سریال افزود.
از جنبه نمایشی و هنری این سریال اطلاعی ندارم؛ لیکن از لحاظ تاریخی و علمی به جرئت می گویم، اگر همه محتوای تولید شده این سریال به مانند قسمت اول آن باشد. سه ریال هم ارزش ندارد.
به امید آن که در قسمتهای بعدی سریال، شاهد این نقیصه ها نباشیم، گر چه بعید می دانم.
تندرست و شادکام باشید
نویسنده: مصطفی علیزاده گل سفیدی
فیلم داستانی تی به ره (چشم به راه)
فیلم داستانی تی به ره (چشم به راه)
عوامل فیلم :
نویسنده و کارگردان : شهزاد اردشیری
تدوین : نازنین مفخم
صداگذار : رضا اردلان
فیلمبردار : بهزاد اردشیری
صدابردار : فروغ اردشیری
مدیریت تولید : رضا اردشیری
تهیه کنندگان : بهزاد و شهزاد اردشیری
بازیگران :
داود اردشیری، پیوند توفیقی، احمدرضا رافعی، خیرالله میراثی.
خلاصه داستان :
یک دوراهی میان عشق و وظیفه...
توضیح :
این فیلم در لردگان چهارمحال و بختیاری قطع فیلم : 16 م م فیلمبرداری شده است.
باسپاس شهزاد اردشیری
بخشی از سابقه کاری شهزاد اردشیری
بیوگرافی و بخشی از سابقه کاری شهزاد اردشیری :
شهزاد اردشیری متولد 1353 شهرستان لردگان و ساکن تهران می باشد، وی فیلمسازی را از سال 1369 با فیلمهای کوتاه 8 م م با انجمن سینمای جوانان ایران دفتر شهرکرد آغاز نمود که تا کنون چندین فیلم 16 م م ، 35 م م و ویدئویی کوتاه ، نیمه بلند و بلند داستانی ساخته است که قسمتی از آنها در بخش سابقه کاری آمده است.
_ نویسنده، کارگردان و تهیه کننده فیلم های کوتاه، الفبا، گودال، از یاد رفته، تولکی، آرمون، وقتی پروانه ها پر پرواز ندارند و میشکال تهیه شده در انجمن سینمای جوانان ایران دفتر شهرکرد از سال 1369 تا سال 1376.
_ نویسنده ، کارگردان و بازیگر نمایشنامه تو هم خواهی رفت 1374.
_ نویسنده ، کارگردان و بازیگر نمایشنامه پیمون لاله ها 1376.
_ نویسنده ، کارگردان و بازیگر نمایشنامه سور و سوگ عشق 1378.
_ نویسنده فیلمنامه تله 90 میشکال 1379.
_ کارگردان، انیماتور، ساخت عروسکها و طراح صحنه فیلم انیمشن 35 م م رازغار به تهیه کندگی مشترک، شهزاد اردشیری و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی سال 1382. بقیه عوامل فیلم عبارتند از : سعید شاپوری نویسنده ، مرحوم ایرج گل افشان تدوینگر ، فرهاد ارجمندی صداگذار و میکس صدا، فریباشاهین مقدم مدیردوبله. این فیلم به صورت استپ موشن (عروسکی جانبخشی) ساخته شده و در جشنواره کارتن کلاب ایتالیا در سال 2005 پذیرفته شده است.
_ نویسنده، تهیه کننده، کارگردان و تدوینگر فیلم داستانی بدیل تهیه شده در سیمای مرکز سیستان و بلوچستان (شبکه هامون) سال 1385 .
_ نویسنده، تدوینگر و کارگردان فیلم داستانی کوتاه خاکستر تهیه شده در انجمن سینمای جوانان ایران سال 1385.
_ کارگردان فیلم مستند راه ناتمام، تهیه شده در گروه اجتماعی شبکه سه سیما سال 1388 .
_ کارگردان فیلم مستند راه ناتمام 2 ، تهیه شده در گروه اجتماعی شبکه سه سیما سال 1388 .
_ از سال 1387 تا کنون به عنوان خادم شهدای ورزشکار در برنامه بر سکوی افتخار با گروه ورزش شبکه سه سیما همکاری دارد .
_ نویسنده فیلمنامه انمیشن رازهای فرودگاه متروک در سال 1388 برای مرکز فرهنگی هنری صبا .
_ کارگردان 22 برنامه مستند برای برنامه ی زنده ی پارک ملت به تهیه کنندگی محمد رضا شهیدی فرد، تهیه شده در گروه اجتماعی شبکه ی اول سیما 1390.
_ نویسنده، تدوینگر، تهیه کننده و کارگردان فیلم مستند شکستن سال 1391.
_ نویسنده و کارگردان نما آوا راهی به آسمان، تهیه شده در روابط عمومی وزارت راه و شهر سازی سال 1391.
و...